Ozanların Dilinden Beydili
OZANLARIN DİLİNDEN BEĞDİLİ
Prof.Dr.F.Sümer şöyle demektedir: Böylece Beğ-Dili'nin güzel günleri sona ermiş, acı ve hüzünlü günleri başlamıştı. Rakka'ya iskanları emredilen Beğdili obaları Halep Türkmenleri arasındaki, o zamana kadar başka yerlerde yerleşmemiş obalar ile Yeni-İl'deki bütün obalar idi... Hepsi 3200 vergi evi ediyor.. Bir çoğu da çok sevdikleri Urum?a kaçmışlardır. Beğdil Boyunun beği Firuz Bey ise İran'a kaçar. Firuz Bey için yazılan bir şiirde Alevilik'deki ''Durna'' kuşu ile ''Semah'' ritüeli yer alır:
''Seherde avazınn bağrımı deler
Durnanın kanadı köz gibi yanar
Kaldırmış kanadın yavru baş sanar
Firuz Beğ Acem'e gitti durnalar.
(...)
Çağrışı çağrışı yayladan inin
İnin Ayn-Elize bir semah dönün
Beğden izin oldu koruya konun
Firuz Beğ Acem'e gitti durnalar.
(...)
Rakka'dan kaçanlar şiddetle takip olunarak tekrar çölleredeki iskan yerlerine getirilirler. Diğer Türkmen oymakları zamanla birer birer fırsat bulup iskan yerlerinden kaçtılar ise de kalabalık ve boy tesanüdünü muhafaza eden Beğ-Dililer Rakka'da kaldılar. İskanın icrasına Kadı-zade Hüseyin Paşa başlamış ve Yusuf Paşa tamamlamıştır.(34) Taşdemir adlı ozan şiirinin bir kıtasında Yusuf Paşa için şöyle der:
''Kadı-Oğlu Yusuf Paşa gelende,
Yalan dünya benim derdi Beğ-Dili,
Seksen bin evle Rakka'ya iskan olanda
Tayı, Muvali'yi kırdı Beğ-Dili.
(...)
TAŞDEMİR'im de söyler özünden,
Methedelim Beğ-Dili'nin yazından,
Ala Bucak Kettele'nin düzünden,
Hamed 'in sancağını bastı Beğ-Dili.''
Rakka'da iskan olan Türkmenler'in Arap ve Kürt aşiretleriyle savaşlarını anlatan aşaığdaki şiir çok anlamlıdır.
Rakka çöllerinden gelen gaziler
Rakka'nın gonca gülü soldu mu?
Yeniden bir haber duydum oradan
Cerid Bekir öldü derler öldü mü?
Cerid Bekir öldü ise kırıldı kilit
Yolumuza çöktü bir kara bulut
Kürdülü Kerim'le Bayındır Halit
Kolu bağlı cellatlara vardı mı?
Kul Sadun'um der ki bulamadık vefa
Hükmümüz geçerli şol Kaf'tan Kaf'a
Ulaşlu oğlu Hacı Mustafa
Alayları bölük bölük böldü mü ?
Prof.Dr.F.Sümer şöyle demektedir: Böylece Beğ-Dili'nin güzel günleri sona ermiş, acı ve hüzünlü günleri başlamıştı. Rakka'ya iskanları emredilen Beğdili obaları Halep Türkmenleri arasındaki, o zamana kadar başka yerlerde yerleşmemiş obalar ile Yeni-İl'deki bütün obalar idi... Hepsi 3200 vergi evi ediyor.. Bir çoğu da çok sevdikleri Urum?a kaçmışlardır. Beğdil Boyunun beği Firuz Bey ise İran'a kaçar. Firuz Bey için yazılan bir şiirde Alevilik'deki ''Durna'' kuşu ile ''Semah'' ritüeli yer alır:
''Seherde avazınn bağrımı deler
Durnanın kanadı köz gibi yanar
Kaldırmış kanadın yavru baş sanar
Firuz Beğ Acem'e gitti durnalar.
(...)
Çağrışı çağrışı yayladan inin
İnin Ayn-Elize bir semah dönün
Beğden izin oldu koruya konun
Firuz Beğ Acem'e gitti durnalar.
(...)
Rakka'dan kaçanlar şiddetle takip olunarak tekrar çölleredeki iskan yerlerine getirilirler. Diğer Türkmen oymakları zamanla birer birer fırsat bulup iskan yerlerinden kaçtılar ise de kalabalık ve boy tesanüdünü muhafaza eden Beğ-Dililer Rakka'da kaldılar. İskanın icrasına Kadı-zade Hüseyin Paşa başlamış ve Yusuf Paşa tamamlamıştır.(34) Taşdemir adlı ozan şiirinin bir kıtasında Yusuf Paşa için şöyle der:
''Kadı-Oğlu Yusuf Paşa gelende,
Yalan dünya benim derdi Beğ-Dili,
Seksen bin evle Rakka'ya iskan olanda
Tayı, Muvali'yi kırdı Beğ-Dili.
(...)
TAŞDEMİR'im de söyler özünden,
Methedelim Beğ-Dili'nin yazından,
Ala Bucak Kettele'nin düzünden,
Hamed 'in sancağını bastı Beğ-Dili.''
Rakka'da iskan olan Türkmenler'in Arap ve Kürt aşiretleriyle savaşlarını anlatan aşaığdaki şiir çok anlamlıdır.
Rakka çöllerinden gelen gaziler
Rakka'nın gonca gülü soldu mu?
Yeniden bir haber duydum oradan
Cerid Bekir öldü derler öldü mü?
Cerid Bekir öldü ise kırıldı kilit
Yolumuza çöktü bir kara bulut
Kürdülü Kerim'le Bayındır Halit
Kolu bağlı cellatlara vardı mı?
Kul Sadun'um der ki bulamadık vefa
Hükmümüz geçerli şol Kaf'tan Kaf'a
Ulaşlu oğlu Hacı Mustafa
Alayları bölük bölük böldü mü ?
0 yorum:
Yorum Gönder